(KTSG Online) – Việt Nam vẫn đang cố gắng theo sát các doanh nghiệp trong khu vực về năng lực quản trị công ty, xét theo tiêu chí chấm thẻ điểm quản trị công ty ASEAN (ACGS).  Dù vậy, trong kỳ đánh giá gần nhất không có doanh nghiệp nào nằm trong danh sách “tài sản đầu tư” của khu vực ASEAN.

Ông Lê Thành Liêm, Thành viên HĐQT, Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk), nói Vinamilk đã từng có lúc nằm trong danh sách “đáng tin cậy” của khu vực ASEAN, nhưng sau đó lọt khỏi danh sách này. Trong năm ngoái, mặc dù điểm công ty là khá cao, nhưng lại không nằm trong số đạt 70% yêu cầu của ASEAN. Vinamilk lọt vào danh sách này năm 2019, 2023 và nay đặt mục tiêu sẽ trở lại vào năm 2026.

“Đi ra ngoài mới thấy doanh nghiệp xung quanh khu vực đã có thay đổi rất mạnh, quản trị rất tốt. Điều này mới định hình được vị trí công ty đó”, ông Liêm chia sẻ tại tọa đàm bên lề Diễn đàn thường niên lần thứ 8 (AF8) với chủ đề: “Hội đồng Quản trị Bứt phá: Vươn tầm Khu vực, Định vị Niềm tin và Danh tiếng trên Thị trường Vốn” diễn ra sáng ngày 5-12.

QUẢNG CÁO

Không có có Vinamilk, kỳ này cũng không có doanh nghiệp nào khác của Việt đạt chuẩn tiêu chuẩn đánh giá về mặt quản trị doanh nghiệp của ASEAN, dù Việt Nam đã tham gia từ kỳ chấm điểm quản trị đầu tiên của ACGS vào năm 2013. “Vẫn còn khoảng cách để lấp đầy trong thời gian tới”, ông Phan Lê Thành Long, Tổng giám đốc VIOD, nói.

Ông Nguyễn Khắc Hải, Giám đốc Khối phụ trách Luật và Kiểm soát tuân thủ, CTCP Chứng khoán SSI, nói hiện thị trường bị tác động bởi nhiều thách thức. Thứ nhất là vấn đề bất cân xứng về mặt thông tin, kể cả tổ chức và cá nhân. Thứ hai là bối cảnh tin giả lan tràn trong khi cơ cấu chủ yếu là nhà đầu tư nhỏ lẻ. Thứ ba là các sự cố xảy ra trên thị trường tác động rất nhanh, như thao túng cổ phiếu hay trái phiếu, giao dịch nội bộ hay xung đột lợi ích.

Bài học của SSI, theo ông Hải là cần công bố thông tin chủ động chứ không là theo định kỳ theo quy định, giải thích bối cảnh để nhà đầu tư hiểu rõ, có đủ thông tin để đưa ra quyết định chính xác. “Tuân thủ không chỉ nằm trong phòng pháp chế, mà có văn hóa tuân thủ từ HĐQT đến văn phòng”, ông Hải nói.

Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch VIOD, kể có nhiều doanh nghiệp đề nghị VIOD giới thiệu thành viên hội đồng độc lập, nhưng nhìn chung là vẫn còn một khoảng trống về năng lực, kỹ năng, tính kỷ luật và tự giác của các các chuyên gia độc lập. Hiện IFC đang phối hợp hỗ trợ để hướng dẫn các thành viên HĐQT độc lập đánh giá.

Theo bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, kết quả Thẻ điểm Quản trị Công ty ASEAN cho thấy Việt Nam đã có bước tiến quan trọng, nhưng vẫn còn khoảng cách đáng kể so với nhóm dẫn đầu. Khoảng cách này đặt ra yêu cầu doanh nghiệp tiếp tục nâng chuẩn quản trị, để đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của thị trường và nhà đầu tư quốc tế.

Đặc biệt là trong bối cảnh thị trường được nâng hạng, vấn đề quản trị công ty đóng vai trò then chốt. Các thị trường có chuẩn mực quản trị tốt luôn là điểm đến ưu tiên của dòng vốn dài hạn, đặc biệt là các quỹ hưu trí, các định chế tài chính lớn.

Đặt mục tiêu 20 doanh nghiệp lọt vào danh sách

Theo Quyết định 2014 của Chính phủ ban hành hồi tháng 10, phê duyệt đề án nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, bên cạnh nhiều kế hoạch phát triển thị trường vốn, thì tính minh bạch, nâng cao quản trị theo chuẩn OECD cũng được nêu rõ. Bà Thanh kỳ vọng trong thời gian tới, khi áp dụng và thay đổi, sẽ giúp nâng cao điểm số đánh giá của doanh nghiệp trong khu vực ASEAN.

Đại diện Vinamilk đánh giá nhìn chung thị trường có sự nỗ lực cải thiện hành lang pháp lý trong những năm gần đây. Sau những thay đổi về thể chế quy định, phần còn lại sẽ là trách nhiệm của công ty, đặc biệt là vai trò chủ tịch HĐQT và các ủy ban, để hướng đến quản trị và yêu cầu tốt.

Với Vinamilk, ông Liêm cho biết HĐQT Vinamilk đã ban hành nghị quyết riêng về ACGS, xác định trên 10 nội dung các việc đã làm trong 10 năm qua nhưng chưa đạt kỳ vọng. Chẳng hạn như thay đổi các thành viên HĐQT không điều hành phải họp riêng ít nhất một lần mỗi năm, thứ hai là việc chia cổ tức, thời gian chuyển cổ tức cho cổ đông trong vòng 30 ngày kể từ khi công bố… “Vinamilk hi vọng kỳ đánh giá tới có điểm số tăng lên, còn vị trí thì còn tùy tổng thể chung của các doanh nghiệp”, ông Liêm nói.

Hiện các bên có liên quan đưa ra sáng kiến ACGS20, đặt mục tiêu sẽ có 20 doanh nghiệp dẫn đầu trong quản trị công ty, cam kết tham gia và có hành động cụ thể để nâng cao thực hành quản trị công ty, hướng đến đạt chuẩn “ASEAN Asset”. Đây cũng chính là nhóm các doanh nghiệp tiên phong đáp ứng chất lượng quản trị công ty theo chuẩn OECD khi thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng.

Cụ thể trong năm 2026 sẽ có từ 3-5 doanh nghiệp, đến năm 2030 có khoảng 10-15 doanh nghiệp, trong đó có 3-5 doanh nghiệp lọt top50 doanh nghiệp dẫn đầu trong danh sách.

Theo dữ liệu của VIOD, điểm số trung bình của các doanh nghiệp ASEAN là 65 điểm, còn nhóm ACGS20 đạt 75,6 điểm, nhưng số còn lại của doanh nghiệp Việt Nam chỉ kém xa, chỉ ở mức 53,9 điểm. Trong khi đó, “tài sản đầu tư” của khối ASEAN đạt 97,5 điểm. Điểm đáng mừng là doanh nghiệp đứng đầu của Việt Nam hiện khoảng hơn 90 điểm, tiệm cận với các doanh nghiệp ASEAN.