Theo báo cáo mới công bố của Maybank IBG Research (MSVN), doanh thu bán lẻ 10T2025 tăng 9,3% so với cùng kỳ theo giá danh nghĩa và 7,0% theo giá thực, tiếp tục duy trì đà phục hồi từ năm 2024. Tuy nhiên, tiêu dùng vẫn thấp hơn mức tăng trưởng bình quân trước COVID là 11-12%, chủ yếu do tâm lý người tiêu dùng còn yếu.

Trong những năm gần đây, áp lực từ bên ngoài và bên trong đã khiến người tiêu dùng trở nên nhạy cảm hơn với thông tin, dẫn đến tâm lý biến động mạnh hơn và trong thời gian ngắn hơn. Khảo sát của Kantar trong Q2/2025 cho thấy niềm tin người tiêu dùng giảm xuống mức thấp nhất kể từ giữa năm 2021, chủ yếu do: i) bất ổn thương mại toàn cầu; và ii) làn sóng tin tức trong nước liên quan đến chiến dịch xử lý hàng giả/hàng kém chất lượng.

MSVN kỳ vọng tâm lý sẽ cải thiện và tiêu dùng sẽ mạnh lên trong năm 2026, được hỗ trợ bởi: i) Điều kiện vĩ mô cải thiện (rủi ro thuế quan giảm, tăng trưởng GDP tăng tốc); các biện pháp kích thích và chính sách thúc đẩy cầu nội địa của Chính phủ; ii) Điều kiện việc làm tốt hơn và việc nới lỏng các yếu tố gây cản trở đối với hộ kinh doanh; và iv) tác động tài sản tích cực.

QUẢNG CÁO

Với mục tiêu tăng trưởng GDP đầy tham vọng giai đoạn 2026–2030 là 10% mỗi năm, MSVN kỳ vọng Chính phủ sẽ tiếp tục đưa ra các chính sách hỗ trợ phía cầu để kích thích tiêu dùng – vốn là động lực tăng trưởng trọng yếu của Việt Nam.

Các biện pháp hỗ trợ phía cầu, tiếp nối các chương trình đang triển khai, bao gồm: i) Đẩy mạnh giải ngân đầu tư công và các gói hỗ trợ có trọng tâm cho bất động sản và du lịch; ii) Gia hạn giảm thuế VAT đến cuối năm 2026 (bao gồm vận tải, logistics, hàng hóa/dịch vụ ICT); iii) Miễn học phí trường công; iv) Cải cách thuế TNCN giúp tăng thu nhập khả dụng.

Ngành bán lẻ niêm yết tiếp tục ghi nhận một quý tăng trưởng mạnh trong Q3/2025, với tổng LNST cổ đông công ty mẹ tăng 96% so với cùng kỳ, nối tiếp đà tăng trưởng tích cực trong quý 1 và quý 2 (lần lượt +53% và +51%). Kết quả này được thúc đẩy bởi tiêu dùng cải thiện, thị phần bán lẻ hiện đại tiếp tục mở rộng và hiệu quả đòn bẩy hoạt động gia tăng.

Kết quả trên một lần nữa khẳng định khả năng duy trì lợi nhuận của toàn ngành, khi tất cả các doanh nghiệp lớn đều vượt kỳ vọng, bất chấp đà phục hồi của nhu cầu tiêu dùng vẫn diễn ra từ từ. MSVN dự báo lợi nhuận toàn ngành sẽ duy trì ở mức cao, với tăng trưởng năm 2025/2026 ước tính ở mức 55%/26% so với cùng kỳ.

Theo MSVN, tăng trưởng được dẫn dắt bởi: i) tiêu dùng tiếp tục cải thiện; và ii) các yếu tố hỗ trợ mang tính cấu trúc từ việc siết chặt quản lý đối với khu vực bán lẻ phi chính thức. Các doanh nghiệp đầu ngành như MWG và MSN được kỳ vọng tiếp tục là các động lực tăng trưởng chính của ngành.

Tái cấu trúc thị trường sang bán lẻ hiện đại

Bên cạnh đó, việc siết chặt quy định đang diễn ra tại Việt Nam tiếp tục tái định hình bức tranh bán lẻ, tạo ra các lợi thế mang tính cấu trúc cho những nhà vận hành quy mô lớn và tuân thủ pháp luật. Kênh bán lẻ truyền thống, vốn do các nhà bán lẻ nhỏ lẻ và nhà bán buôn hoạt động phi chính thức chiếm ưu thế, là nhóm chịu ảnh hưởng mạnh nhất, với nhiều cửa hàng tạm thời đóng cửa hoặc thu hẹp hoạt động.

Trước đây, các cửa hàng này dựa vào cơ chế thuế khoán và thường bán các sản phẩm giá rẻ, chưa được kiểm định hoặc hàng giả, không có hóa đơn. Việc chuyển sang cơ chế thuế dựa trên doanh thu và siết chặt thực thi được kỳ vọng sẽ làm giảm lợi thế cạnh tranh về giá của các nhà bán lẻ phi chính thức, tạo cơ hội để kênh bán lẻ hiện đại gia tăng thị phần nhờ mức giá cạnh tranh hơn và niềm tin người tiêu dùng cao hơn.

Dù xu hướng chuyển dịch sang bán lẻ hiện đại đang diễn ra, thị trường bán lẻ Việt Nam vẫn còn phân mảnh. Ngoại trừ ngành công nghệ thông tin/điện tử tiêu dùng, các phân khúc còn lại vẫn có mức độ thâm nhập của bán lẻ hiện đại thấp. Điều này cho thấy tiềm năng tăng trưởng lớn cho các doanh nghiệp dẫn đầu đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang bán lẻ hiện đại, đặc biệt trong tạp hóa, dược phẩm và trang sức.

Các xu hướng chính bao gồm: i) chấn chỉnh hoạt động bán lẻ phi chính thức và xử lý mạnh tay đối với hàng giả, hàng nhái; ii) siết chặt tuân thủ nghĩa vụ thuế, bắt buộc hóa đơn điện tử và yêu cầu lưu trữ hồ sơ điện tử; và iii) chính phủ đẩy mạnh thương mại điện tử, thương mại hiện đại và minh bạch chuỗi cung ứng.

Những cải cách này thúc đẩy quá trình hình thành thị trường chính quy, tạo lợi thế cho các doanh nghiệp dẫn đầu như MWG, MSN, PNJ và FRT, vốn có quy mô hoạt động lớn, thương hiệu đáng tin cậy, hồ sơ tuân thủ tốt và quản trị chuỗi cung ứng chuyên nghiệp.

Nhìn chung, MSVN duy trì quan điểm tích cực đối với ngành, được hỗ trợ bởi triển vọng tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp mạnh mẽ và tiềm năng dài hạn hấp dẫn. Bộ phận phân tích kỳ vọng lợi nhuận sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao, cùng với khả năng được nâng hạng lên Thị trường Mới nổi trong thời gian tới sẽ trở thành những động lực quan trọng giúp định giá ngành được cải thiện.