Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ dự kiến sẽ vận hành chính thức vào tháng 7. Việc triển khai xây dựng hệ thống này sẽ góp phần giúp cho thị trường minh bạch, thúc đẩy tính thanh khoản, tạo điều kiện cho thị trường sơ cấp trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát triển bền vững hơn. Đồng thời, nhà đầu tư có nhiều thông tin hơn, cũng cung cấp thêm kênh tham khảo mức giá trái phiếu, góp phần bảo vệ lợi ích cho nhà đầu tư tốt hơn. Vậy, trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sẽ được giao dịch thế nào?

Sẵn sàng vận hành hệ thống

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, để hoàn thiện khung pháp lý cho việc tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, Bộ đã ban hành Thông tư số 30/2023/TT-BTC ngày 17/5/2023 hướng dẫn việc đăng ký, lưu ký, thực hiện quyền, chuyển quyền sở hữu, thanh toán giao dịch và tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ tại thị trường trong nước.

QUẢNG CÁO

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đang phối hợp cùng các Sở Giao dịch Chứng khoán và Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) rà soát, chấp thuận các Quy chế hoạt động đăng ký, lưu ký và thanh toán giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ của VSDC, Quy chế thành viên giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ và Quy chế giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam.

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và VSDC cũng đã hoàn tất giai đoạn kiểm thử cuối cùng và sẵn sàng đưa hệ thống giao dịch, hệ thống đăng ký, lưu ký và thanh toán giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ đi vào vận hành. UBCKNN sẽ trình Bộ Tài chính trước khi chấp thuận đưa hệ thống giao dịch, hệ thống đăng ký, lưu ký và thanh toán giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ vào vận hành chính thức.

Ngày 14/6/2023, UBCKNN cũng đã có Công văn số 3638/UBCK-PTTT chấp thuận về mặt nguyên tắc đối với việc lựa chọn NHTMCP Ngoại thương là ngân hàng thanh toán để tiến hành kết nối thử nghiệm hệ thống với VSDC và một số thành viên lưu ký.

“Hiện nay, UBCKNN đang thực hiện thủ tục chấp thuận NHTMCP Ngoại thương làm ngân hàng thanh toán cho giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sau khi VSDC có Công văn xác nhận về việc hệ thống cơ sở vật chất, kỹ thuật của NHTMCP Ngoại thương đã đảm bảo thực hiện việc thanh toán giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ, đồng thời xác nhận việc kiểm thử thành công đối với hệ thống kết nối thanh toán giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ của NHTMCP Ngoại thương”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho hay.

Về phần mình, đại diện HNX cho biết, đơn vị đã triển khai xây dựng phần mềm, xây dựng hệ thống giai đoạn 1 với các chức năng cơ bản phục vụ hoạt động giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Hiện tại các khâu chuẩn bị cơ bản đã hoàn tất, sẵn sàng đưa vào vận hành khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

HNX xác định việc xây dựng hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phải phù hợp với thực tế giao dịch của thị trường trái phiếu doanh nghiệp và kinh nghiệm tổ chức thị trường trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp niêm yết của HNX. Việc quản lý tập trung giao dịch và thông tin của thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nhằm đảm bảo thị trường hoạt động an toàn, hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế và đáp ứng được yêu cầu phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong tương lai.

Trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sẽ được giao dịch thế nào?

Theo Nghị định 65/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp phải đăng ký giao dịch trái phiếu đã phát hành trên hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của sở giao dịch chứng khoán. Thời hạn thực hiện đăng ký giao dịch chậm nhất là 15 ngày làm việc kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký trái phiếu của VSDC. Tuy nhiên việc đăng ký giao dịch trái phiếu tại sở giao dịch chứng khoán không hàm ý xác nhận và đảm bảo cho tính hợp pháp của đợt chào bán trái phiếu của doanh nghiệp cũng như việc thanh toán đầy đủ lãi, gốc của trái phiếu.

Do vậy, doanh nghiệp đưa trái phiếu lên đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ đăng ký giao dịch và các thông tin công bố có liên quan. Doanh nghiệp phải giải thích cho nhà đầu tư các thông tin liên quan đến phương án phát hành, các rủi ro pháp lý, rủi ro đầu tư, rủi ro sử dụng vốn, quyền, lợi ích, trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư. Cùng với đó, để thực hiện giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, nhà đầu tư phải mở tài khoản giao dịch tại thành viên giao dịch.

Theo quy định của Luật Chứng khoán, chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua bán trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư thực hiện giao dịch mua chứng khoán có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trước khi thực hiện giao dịch.

Về phương thức, đại diện HNX cho biết, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trên hệ thống giao dịch của HNX được thực hiện qua thành viên giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Hệ thống giao dịch của HNX chỉ nhận lệnh giao dịch từ thành viên giao dịch thông qua hệ thống nhập lệnh của sở và hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của thành viên giao dịch. Thành viên giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư, đảm bảo nhà đầu tư đúng đối tượng giao dịch trái phiếu theo quy định.

Loại hình giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là giao dịch mua bán thông thường. Phương thức giao dịch là giao dịch thoả thuận trên hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, các bên tham gia giao dịch tự thoả thuận, thống nhất các nội dung giao dịch. Giao dịch được xác lập khi bên mua và bên bán xác nhận thực hiện giao dịch trên hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Có 2 hình thức giao dịch thoả thuận là thỏa thuận điện tử và thỏa thuận thông thường. Đối với thỏa thuận điện tử, thành viên giao dịch nhập lệnh chào mua/chào bán với cam kết chắc chắn vào hệ thống hoặc lựa chọn các lệnh đối ứng phù hợp đã được nhập vào hệ thống để thực hiện giao dịch.

Đối với thỏa thuận thông thường, bên mua và bên bán tự thỏa thuận với nhau về các điều kiện giao dịch từ trước và báo cáo kết quả vào hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ để xác lập giao dịch. Đơn vị giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là 1 trái phiếu, khối lượng giao dịch tối thiểu là 1 trái phiếu và đơn vị yết giá là 1 đồng.

HNX dự kiến có hơn 1.600 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sẽ được đưa vào giao dịch sau khi khai trương hệ thống.