Theo Forbes, xu hướng sử dụng ít đồ uống có cồn hơn ngày càng trở nên phổ biến do nhận thức về những nguy cơ sức khỏe sau đại dịch Covid-19. Trên thực tế, thế hệ GenZ hiện đang uống rượu bia ít hơn khoảng 20% so với thế hệ Gen Y do các lo ngại về sức khỏe và thay đổi về hành vi tiêu dùng. Ngoài ra, những thay đổi về mặt pháp lý để hạn chế những hành vi uống rượu có hại góp phần làm giảm nhu cầu.

Tại thị trường Việt Nam, các doanh nghiệp trong ngành này cũng đang có kết quả kinh doanh không mấy khả quan, tiêu biểu là Sabeco. Trong báo cáo tài chính quý 4/2023 mới công bố, Tổng công ty cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) cho biết, doanh thu thuần đạt 8.520 tỷ đồng, giảm 15% so với cùng kỳ, đặc biệt lãi ròng 947 tỷ đồng, giảm 9% so với cùng kỳ. Đây là mức lợi nhuận quý thấp nhất của Sabeco trong 2 năm qua.

Tính lũy kế cả năm 2023, doanh thu và lợi nhuận sau thuế của Sabeco lần lượt đạt 30.706 và 4.255 tỷ đồng, tương ứng giảm 13% và 23%.

Sabeco là doanh nghiệp được thành lập từ năm 1875 ở Việt Nam. Sabeco gắn liền với hai thương hiệu nổi tiếng là Bia Sài Gòn và Bia 33. Với kết quả kinh doanh ấn tượng và nhiều tiềm năng tăng trưởng tốt, Sabeco được coi là một trong những công ty bia hàng đầu Việt Nam (nắm giữ 40% thị trường bia ở nước ta) và ASEAN. Đây cũng chính điều thu hút một vị tỷ phú hạ quyết tâm bỏ ra hàng tỷ USD để mua cổ phần của Sabeco. Ông là ai?

Thương vụ lịch sử ở Việt Nam

Vị tỷ phú này là ông Charoen Sirivadhanabhakdi (SN 1944). Ông được coi là một trong những người giàu nhất ở Thái Lan. Theo thống kê của Forbes tính đến ngày 18/2/2024, tổng tài sản của ông Charoen Sirivadhanabhakdi là 10,6 tỷ USD. Đây là mức thấp trong chuỗi biến động tài sản của doanh nhân này, vì trước đó, vào đầu năm 2018, sau khi thực hiện vụ thâu tóm Sabeco, tài sản của ông đã lên tới 20,1 tỷ USD. Dù nổi tiếng là nhà đầu tư lớn, sẵn sàng “vung” đồng bath khắp nơi, nhưng ông Charoen Sirivadhanabhakdi lại hiếm khi xuất hiện trước giới truyền thông.

Tháng 12/2017, Thai Beverage (hay còn gọi là ThaiBev), công ty thuộc sở hữu của tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi, thông qua công ty con là Vietnam Beverage đã chi 4,8 tỷ USD để sở hữu 53,59% cổ phần tại Sabeco. Thương vụ mua lại Sabeco được coi là dấu mốc lớn giúp ThaiBev trở thành nhà sản xuất bia lớn nhất ở Đông Nam Á về sản lượng.

Sau 1 năm kết thúc thương vụ, năm 2019, kết quả kinh dooanh của Sabeco đạt đỉnh với doanh thu lên tới gần 38.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế là 5.370 tỷ đồng. Trong 2 năm 2020 – 2021, doanh thu của Sabeco bị sụt giảm mạnh với 27.961 và 26.374 tỷ đồng. Nguyên nhân là do ảnh hưởng nghiêm trọng từ đại dịch Covid-19 và hành vi người tiêu dùng ở Việt Nam thay đổi kể từ khi Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông có hiệu lực.

Bước sang năm 2022, sau khi đại dịch qua đi, nhu cầu sử dụng bia rượu của người tiêu dùng tăng giúp doanh thu của Sabeco tăng trở lại, lên mức gần 35.000 tỷ đồng. Nhưng đến năm 2023, kinh tế trong nước bị tác động kép bởi hậu Covid-19 và suy thoái kinh tế toàn cầu, khiến kết quả kinh doanh của Sabeco một lần nữa chuyển biến xấu.

Tuy nhiên, ngay từ đầu, ThaiBev của tỷ phú Thái Lan đầu tư vào Sabeco với tầm nhìn dài hạn cùng tham vọng chiếm lĩnh thị trường bia Việt Nam, từ đó tạo “bàn đạp” hướng tới khu vực Đông Nam Á. Chính vì vậy, việc tạm thời bị lỗ không phải là vấn đề quá lớn đối với vị tỷ phú này.

Theo Nikkei, trong một cuộc họp báo tại Thái Lan vào tháng 9/2022, đại diện lãnh đạo của ThaiBev chia sẻ, Sabeco là “viên ngọc quý”, một tài sản hiếm có trong số những nhà sản xuất bia ở khu vực Đông Nam Á.

Bản lĩnh của tỷ phú Thái Lan

Tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi sinh ra trong một gia đình người Thái gốc Hoa, bán hàng rong ở khu Chinatown tại Bangkok (Thái Lan). Ông là con thứ 6 trong gia đình có 11 anh chị em. Vì cuộc sống khó khăn, ông Charoen Sirivadhanabhakdi đã phải bỏ học từ năm 9 tuổi để đi làm phụ giúp gia đình.

Trải qua những năm tháng khó khăn thời thơ ấu đã trở thành động lực để ông Charoen Sirivadhanabhakdi tìm kiếm cách thoát khỏi đói nghèo và trở thành một vị tỷ phú, “ông trùm” nhiều lĩnh vực nổi tiếng ở Thái Lan. Với kinh nghiệm làm đầu mối cung cấp cho một nhà máy rượu, ông Charoen bắt đầu có được giấy phép sản xuất đồ uống có cồn của riêng mình, khi Chính phủ thái Lan cho phép tự do hóa ngành rượu vào cuối những năm 1970 và đầu 1980.

Không chỉ dừng lại ở đồ uống, “đế chế” kinh doanh của ông Charoen Sirivadhanabhakdi còn lấn sân và phát triển ở nhiều lĩnh vực. Trong đó, thế kiềng 3 chân hình thành, bao gồm ThaiBev hoạt động trong lĩnh vực đồ uống, Berli Jucker (BJC) hoạt động đa ngành và TCC Land về lĩnh vực bất động sản. Trong đó, tập đoàn TCC Land giúp vị tỷ phú này sở hữu nhiều bất động sản có giá trị lớn ở Thái Lan, Mỹ, Úc và nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Hiện nay, dù đã bước sang tuổi 80 nhưng tỷ phú Charoen Sirivadhanabhakdi vẫn nắm giữ vị trí Chủ tịch của nhiều tập đoàn lớn.

Bài viết tham khảo nguồn: Nikkei, Forbes, Sabeco