“ Giai đoạn khó khăn nhất của ngành thép đã qua ” có lẽ là phát biểu đáng chú ý nhất của ông Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát (mã HPG) tại kỳ ĐHĐCĐ thường niên vừa qua. Rất nhiều cổ đông, nhà đầu tư đều chờ đợi nhận định của ông Long về ngành thép sau những dự báo “không lệch vào đâu” trong năm ngoái.

Còn nhớ tại ĐHĐCĐ thường niên 2022 diễn ra tháng 5 năm ngoái, khi nhiều nhà đầu tư vẫn nuôi hy vọng ngành thép chưa thoái trào, ông Long đã có những thông điệp khiến mọi thứ trông có vẻ tệ hơn rất nhiều. “Mọi người hãy đợi quý 2, quý 3 và quý 4 sẽ thấy kết quả kinh doanh thê thảm như thế nào” – Chủ tịch Hòa Phát thẳng thắn chia sẻ.

Ngay sau đó, Hòa Phát báo lãi quý 2/2022 giảm đến gần 60% so với cùng kỳ và bằng một nửa so với quý trước. Tình hình thực sự “thê thảm” vào nửa cuối năm ngoái khi doanh nghiệp đầu ngành thép lỗ nặng hàng nghìn tỷ trong 2 quý liên tiếp. Không riêng Hòa Phát, phần lớn các doanh nghiệp thép đều thua lỗ nặng trong nửa sau của năm 2022. Nhiều cái tên thậm chí còn lỗ kỷ lục khiến thành quả 2 quý đầu năm bị thổi bay.

QUẢNG CÁO

Với những gì đã xảy ra, rất nhiều cổ đông của các doanh nghiệp ngành thép đang kỳ vọng dự báo của ông Long sẽ một lần nữa chính xác. Thực tế, một vài tín hiệu lạc quan cũng đã xuất hiện, điển hình là việc Hòa Phát đã mở lại 1 lò cao trong tháng 1 năm nay sau khi đã đóng cửa 4 lò cao vào cuối năm ngoái.

Bên cạnh đó là sự phục hồi mạnh mẽ của giá thép. Giá thép thanh tại Trung Quốc đã tăng 20,5% từ đáy hồi cuối tháng 10 năm ngoái lên mức 4.175 CNY/tấn. Cùng xu hướng, giá thép xây dựng tại thị trường trong nước cũng tăng mạnh từ đầu năm. Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho hay, giá thép liên tục tăng thời gian qua chủ yếu do giá nhập các loại nguyên liệu đầu vào cho sản xuất thép như than, quặng sắt, thép phế, cuộn cán nóng… chưa có dấu hiệu dừng đà tăng.

Nhiều thách thức trong ngắn hạn

Giai đoạn khó khăn nhất có thể đã qua nhưng ngành thép nói chung và Hòa Phát nói riêng vẫn còn nhiều thách thức phải đối mặt trong ngắn hạn. Đầu tiên là sự suy yếu về nhu cầu tiêu thụ do thị trường bất động sản vẫn trầm lắng. Trong 2 tháng đầu năm, sản xuất thép xây dựng đạt 1,823 triệu tấn, giảm 15,4% và tiêu thụ đạt 1,736 triệu tấn, giảm 22,3%.

Riêng với Hòa Phát, sản lượng tiêu thụ thép xây dựng đã giảm 29% so với cùng kỳ, đạt 586.000 tấn. Tổng sản lượng tiêu thụ của thép xây dựng, HRC và thép dẹt của HPG đạt 877.000 tấn, giảm 34% so với cùng kỳ. Nhu cầu yếu sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch mở lại các lò cao trong thời gian tới của Hòa Phát, dự kiến sẽ khởi động lại 1 lò vào đầu tháng 4 và 2 lò vào tháng 5.

Do nhu cầu và giá thép yếu, Hòa Phát vẫn lỗ ròng trong 2 tháng đầu năm 2023. Tuy nhiên, ban lãnh đạo công ty cho biết khoản lỗ thấp hơn so với dự kiến và đã được tính đến trong kế hoạch năm 2023. Hòa Phát cũng hé lộ lợi nhuận trong tháng 3 sẽ có cải thiện, nhưng chưa công bố con số chính thức.

Trong báo cáo trước đó, KBSV dự phóng doanh thu quý đầu năm của Hòa Phát sẽ giảm 44% so với cùng kỳ, còn 24.588 tỷ đồng. Biên lợi nhuận thấp, đạt 3% so với 23% cùng kỳ. Doanh nghiệp đầu ngành thép được dự báo chưa thể thoát cảnh thua lỗ với lợi nhuận sau thuế quý 1/2023 dự phóng âm 130 tỷ đồng, giảm 102% so với cùng kỳ .

Tương tự, với nhu cầu yếu, VNDirect lo ngại về khả năng chuyển rủi ro tăng giá nguyên liệu đầu vào của Hòa Phát sang phía người tiêu dùng cuối cùng. Bên cạnh đó, hiệu suất vận hành nhà máy thấp trong nửa đầu năm 2023 cũng sẽ tác động tới biên lợi nhuận của công ty. VNDirect ước tính biên EBITDA của Hòa Phát trong quý 1/2023 thấp hơn 1,8 điểm % so với quý trước và dự phóng lợi nhuận ròng có thể vẫn sẽ âm trong quý đầu năm .

VNDirect cho rằng lợi nhuận ròng của Hòa Phát vẫn sẽ ghi nhận ở mức thấp trong nửa đầu năm 2023, trước khi tăng trưởng tích cực trở lại từ quý 3/2023 nhờ 3 yếu tố: Sản lượng tiêu thụ thép tăng trở lại từ mức thấp của nửa cuối năm 2022, biên lợi nhuận gộp được cải thiện khi giá nguyên liệu đầu vào giảm và dự phóng giảm giá hàng tồn kho thấp hơn và cải thiện lỗ ròng chi phí tài chính khi lỗ tỷ giá giảm mạnh.

Đồng quan điểm, SSI Research cũng cho rằng lợi nhuận của Hòa Phát sẽ vẫn giảm mạnh so với cùng kỳ trong nửa đầu năm 2023 và chỉ quay lại tăng trưởng dương trong nửa cuối năm. Bộ phận phân tích này dự báo lợi nhuận ròng năm 2023 của Hòa Phát có thể đạt 9.700 tỷ đồng, tăng 14,6% so với năm trước .

Con số trên khả quan hơn nhiều so với kế hoạch thận trọng của Hòa Phát với mục tiêu lợi nhuận ròng 8.000 tỷ đồng, thấp hơn 5,3% so với thực hiện năm ngoái. SSI Research cũng nhấn mạnh, trong 11 năm trở lại đây, ngoài năm 2022, lợi nhuận thực tế của doanh nghiệp đầu ngành thép đều vượt kế hoạch.