Mức giá lương thực toàn cầu duy trì ở mức cao những tháng đầu năm 2023. Không ngoài xu hướng, giá các mặt hàng nông sản như gạo, sắn hay thịt lợn tại Việt Nam đang liên tục tăng và neo tại vùng đỉnh. Giá gạo xuất khẩu ghi nhận tăng lên mức đỉnh hơn hai năm đạt 498 USD/tấn, giá lợn hơi tăng mạnh trở lại từ đầu quý 2 trong khi giá sắn cũng có thể sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới khi nhu cầu về sắn tại Trung Quốc cao.

Hưởng ứng đà tăng của giá hàng hoá, nhóm cổ phiếu lĩnh vực nông nghiệp trên thị trường chứng ghi nhận diễn biến tương đối khả quan trong vài tháng trở lại đây. Tại nhóm gạo, PAN tăng 21% từ thời điểm cuối tháng 3, TAR của Trung An tăng hơn 31%, LTG của Lộc Trời tăng gần 16% sau khoảng 3 tháng. Với nhóm đường, cổ phiếu QNS tăng một mạch 32% từ cuối tháng 3, STB của Thành Thành Công – Biên Hoà tăng hơn 19%, SLS thì tăng 19%.

Tại nhóm sắn, mã CAP của Nông sản Yên Bái tăng 21% từ đầu tháng 3 lên mức 67.500 đồng/cp, APF tăng hơn 8% lên 63.500 đồng/cp. Nhóm doanh nghiệp nuôi lợn ghi nhận HAG tăng 10% từ cuối tháng 3, thậm chí mã DBC tăng tới 59% chỉ sau 3 tháng.

Hiện tượng Elnino đẩy giá lương thực neo cao

Giá lương thực leo thang có ảnh hưởng không nhỏ từ lo ngại về điều kiện thời tiết phức tạp El Nino trong năm 2023. Hiện tượng thời tiết cực đoan El Nino được cho có nhiều khả năng gây hạn hán nghiêm trọng, đe dọa nguồn cung lương thực trên toàn cầu. Đây là nguyên nhân hàng đầu đẩy giá cả hàng hoá lên cao.

Riêng tại Việt Nam, các thương nhân cho biết giá lúa trong nước tăng do nguồn cung khan hiếm và lo ngại về hiện tượng thời tiết El Nino ảnh hưởng đến triển vọng sản xuất.

Trong báo cáo mới đây, Agriseco Research đánh giá mặc dù đã hạ nhiệt nhưng mặt bằng giá hàng hóa vẫn đang cao hơn mức trước đại dịch Covid 19.

Agriseco Research dự phóng giá đường có thể tiếp tục xu hướng tăng và duy trì mức cao bởi nguồn cung đường toàn cầu bị thắt chặt. Bên cạnh đó, chính sách áp thuế với đường Thái Lan tiếp tục hỗ trợ ngành đường trong nước.

Đối với giá heo, Agriseco Research cho rằng giá heo có thể tiếp tục xu hướng phục hồi lên vùng 60.000 – 70.000 đ/kg bởi nguồn cung sụt giảm mạnh khi nhiều hộ chăn nuôi cá thể đã treo chuồng sau thời gian dài thua lỗ. Đồng thời, ngành du lịch, dịch vụ phục hồi là động lực giúp cho nhu cầu tiêu thụ thịt heo tăng lên hỗ trợ đà tăng của giá heo. Dịch tả lợn Châu Phi diễn biến phức tạp có thể ảnh hưởng tới nguồn cung trên thị trường.

Tương tự, theo đánh giá của Chứng khoán KIS, nhiều yếu tố tiêu cực đã đổi chiều. Cụ thể, các nước như Trung Quốc, Indonesia, Philippines tăng cường nhập khẩu gạo để bù đắp cho kho lương thực dự trữ quốc gia của họ. Nhờ đó, dự đoán kim ngạch xuất khẩu gạo sẽ tăng nhẹ trong quý 2 năm nay

Trong khi đó, việc Trung Quốc mở cửa trở lại hứa hẹn sự phục hồi xuất khẩu rau quả như sầu riêng hay khoai lang. Các nhà xuất khẩu hạt điều và chè cũng đang trông đợi doanh số bán hàng phục hồi ở thị trường Trung Quốc và Hồng Kông sau khi chính sách zero-COVID-19 được nới lỏng.

Với việc cắt giảm quy mô của các nhà xuất khẩu cà phê Arabica lớn nhất là Brazil và Colombia do thời tiết khắc nghiệt, Việt Nam đang có cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu cà phê Robusta thô. Bất chấp yêu cầu cao về chất lượng từ thị trường Trung Quốc, Việt Nam có thể gián tiếp tăng xuất khẩu hạt cà phê thô sang thị trường này thông qua các doanh nghiệp chế biến cà phê toàn cầu, như EU và Hoa Kỳ.

Với nhóm chăn nuôi, nhiều cơ sở đã thu hẹp quy mô hoặc rời bỏ thị trường sau thời gian lỗ kéo dài. Chứng khoán KIS kỳ vọng giá nguồn cung thức ăn chăn nuôi giảm sẽ giúp phục hồi giá thịt lợn và gia cầm. Tuy nhiên cần lưu ý chi phí tiện ích và chi phí lãi vay sẽ vẫn ở mức cao.

Ảnh hưởng đến sự phục hồi của nền nông nghiệp

Dù vậy, cần nhấn mạnh rằng thời tiết nóng và khô do El Nino gây ra trong thời gian dài sẽ gây khó khăn cho các nhà sản xuất lương thực. Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) đã đưa ra cảnh báo thế giới tiếp tục đối mặt với “cuộc khủng hoảng đói và dinh dưỡng lớn nhất trong lịch sử hiện đại” do xung đột, biến đổi khí hậu và các cú sốc kinh tế gây ra.

El Nino cũng sẽ làm thay đổi nhiệt độ trên các đại dương, kéo theo đó là các mô hình lượng mưa sẽ bị “đảo lộn”. Lượng mưa sẽ bị thiếu hụt đồng nghĩa với việc gieo trồng sẽ trở nên khó khăn hơn. Năng suất cây trồng cũng sẽ thấp hơn. Vì vậy, El Nino sẽ ảnh hưởng mạnh tới doanh thu của cả ngành nông nghiệp.