(KTSG) – Về phía các ngân hàng, cùng với việc thanh khoản đã thu hẹp dần trong thời gian qua, các ngân hàng cũng đang tập trung huy động vốn để đáp ứng nhu cầu cho vay cao điểm trong những tháng cuối năm. Đây có lẽ là yếu tố quan trọng nhất có thể gây áp lực lên xu hướng lãi suất trong thời gian tới.

Lãi suất tăng dù Ngân hàng Nhà nước bơm ròng

QUẢNG CÁO

Lãi suất cho vay qua đêm giữa các tổ chức tín dụng trên thị trường liên ngân hàng đã chạm mốc 6% trong ngày đầu tuần này (27-10-2025), tăng 1,6 điểm phần trăm so với thời điểm cuối tháng 9. Lãi suất kỳ hạn 1 tuần và 2 tuần cũng đã leo lên mốc trên 6%, tăng xấp xỉ 0,6 điểm phần trăm so với cùng thời điểm. Tính riêng trong tuần qua, lãi suất qua đêm đã tăng mạnh gần 1 điểm phần trăm.

Từ đầu tháng 10 đến nay, mặt bằng lãi suất trên thị trường 2 đã duy trì xu hướng đi lên, trong bối cảnh thanh khoản hệ thống thu hẹp dần, dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã liên tục bơm ròng trên thị trường mở (OMO) từ giữa tháng 10 đến nay. Cụ thể, tính từ 15-10 đến cuối tuần trước (24-10), nhà điều hành đã bơm ròng 96.773 tỉ đồng trên OMO, trong đó có phiên bơm ròng đến 46.000 tỉ đồng hôm 22-10.

Trên thị trường dân cư, các ngân hàng cũng có động thái tăng lãi suất tiền gửi từ đầu tháng đến nay, tập trung vào các kỳ hạn ngắn 1-3 tháng, với mức điều chỉnh tăng 0,2-0,3 điểm phần trăm so với cuối tháng 9. Đơn cử như BacA Bank tăng 0,2 điểm phần trăm kỳ hạn 1 tháng lên 4%/năm, tăng 0,25 điểm phần trăm kỳ hạn 3 tháng lên 4,55%/năm. Hay NCB tăng 0,2 điểm phần trăm kỳ hạn 6 tháng lên 5,15%/năm.

Với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm 2025 đạt 8,3-8,5%, giới phân tích dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm nay có thể vượt mốc 20%, cao nhất trong 15 năm qua. Nhận định trên không phải thiếu cơ sở, khi nhìn vào những năm trước đây, nhu cầu vay thường tăng vọt trong quí 4, ngay cả những năm nền kinh tế ảm đạm vì ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.

Đáng chú ý, lãi suất huy động dưới 6 tháng có ngân hàng đã tiệm cận mức trần 4,75%/năm, phản ánh cuộc cạnh tranh huy động vốn ngày càng quyết liệt hơn khi càng về cuối năm. Dù vậy, nhóm Big 4 và một số ngân hàng lớn như Techcombank, MBBank hay ACB tiếp tục duy trì lãi suất kỳ hạn ngắn 1-3 tháng quanh 2,3-3,2%/năm, khiến chênh lệch lãi suất giữa các nhóm càng mở rộng.

Đặc biệt, từ kỳ hạn 6 tháng trở lên, mức chênh lệch này giữa các nhóm ngân hàng còn lớn hơn nữa. Cụ thể, chênh lệch lãi suất tiết kiệm 6 tháng giữa nhóm cao nhất và thấp nhất đạt 2,7%, kỳ hạn 9 tháng cũng gần 2,6%. Nguyên nhân là do kỳ hạn từ 6 tháng trở lên các ngân hàng không bị áp trần lãi suất tiền gửi, nên nhiều ngân hàng có điều kiện niêm yết lãi suất cao ở các kỳ hạn này để cạnh tranh thu hút tiền gửi.

Ngoài ra, các ngân hàng cũng đang tích cực chuyển dịch tiền gửi tại các quầy truyền thống sang trên nền tảng trực tuyến khi triển khai nhiều chương trình khuyến mãi đối với khách hàng gửi tiền trực tuyến, đồng thời áp dụng lãi suất tiết kiệm online cao hơn, với mức chênh lệch dao động từ 0,1-0,7 điểm phần trăm/năm tùy kỳ hạn.

Áp lực từ đâu?

Trái với nhiều nhận định trước đó, lạm phát hiện chưa phải là yếu tố rủi ro gây áp lực lên lãi suất tiền gửi, dù chịu không ít tác động từ xung đột thương mại và hàng rào thuế quan ảnh hưởng tiêu cực lên chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo dữ liệu từ Cục Thống kê (GSO), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9-2025 tăng 2,61% so với tháng 12-2024 và tăng 3,38% so với cùng kỳ năm trước; bình quân 9 tháng năm 2025, CPI tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 3,19%.

Trong khi đó, tỷ giá đô la Mỹ/tiền đồng lại đang là một trong những yếu tố có ảnh hưởng đến xu hướng lãi suất. Sau khi tăng 3,6% trong 9 tháng đầu năm, tỷ giá đô la Mỹ/tiền đồng đã có dấu hiệu ổn định trong bối cảnh đô la Mỹ trên thị trường quốc tế cũng hạ nhiệt. Tuy nhiên, trong những ngày gần đây, dù tỷ giá đô la Mỹ/tiền đồng trên thị trường chính thức khá bình ổn, nhưng giá đô la Mỹ tự do lại biến động mạnh, khi tiến sát mốc 28.000 đồng/đô la, cao hơn thị trường chính thức lên tới hơn 1.000 đồng/đô la.

Trước đó ngày 22-10, NHNN cũng phát đi thông báo phương án bán ngoại tệ thông qua hợp đồng kỳ hạn, có hủy ngang trong 180 ngày – lần thứ ba trong gần hai tháng NHNN sử dụng công cụ bán ngoại tệ can thiệp. Giao dịch được thực hiện đối với các tổ chức tín dụng có trạng thái ngoại tệ âm, với giá bán 26.550 đồng/đô la. Mức ngoại tệ bán ra tối đa cho mỗi ngân hàng trong mỗi lần giao dịch tương đương mức để đưa trạng thái ngoại tệ của ngân hàng về mức cân bằng.

Nguyên nhân chênh lệch giá đô la tự do và thị trường chính thức tăng lên có lẽ đến từ việc giá vàng trong nước liên tục leo thang và nới rộng mức chênh lệch, dẫn đến nhu cầu gom đô la để nhập lậu vàng. Ngoài ra, giá vàng tăng cũng ảnh hưởng về mặt tâm lý và làm tăng nhu cầu nắm giữ đô la nhiều hơn. Hệ quả là khi giá các loại tài sản có tính tích trữ như vàng hay ngoại tệ tăng cao, người gửi tiền cũng đòi hỏi một mức lãi suất tiền gửi phải cao hơn để bù đắp chi phí cơ hội.

Về phía các ngân hàng, cùng với việc thanh khoản thời gian qua đã thu hẹp dần, các ngân hàng cũng đang tập trung huy động vốn để đáp ứng nhu cầu cho vay cao điểm trong những tháng cuối năm. Đây có lẽ là yếu tố quan trọng nhất có thể gây áp lực lên xu hướng lãi suất trong thời gian tới.

Dữ liệu từ GSO cho thấy, tính đến ngày 25-9, trong khi tăng trưởng huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 9,74% so với đầu năm, tăng trưởng tín dụng lên đến 13%. Xét theo số tuyệt đối, mức chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động vốn tương đương hơn 444.000 tỉ đồng. Còn theo chia sẻ từ NHNN, tăng trưởng tín dụng đến cuối tháng 9 đã đạt mức 13,37%.

Với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm 2025 đạt 8,3-8,5%, giới phân tích dự báo tăng trưởng tín dụng trong năm nay có thể vượt mốc 20%, cao nhất trong 15 năm qua. Nhận định trên không phải thiếu cơ sở khi nhìn vào những năm trước đây, nhu cầu vay thường tăng vọt trong quí 4, ngay cả những năm nền kinh tế ảm đạm vì ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.

Nhu cầu phát triển tín dụng mạnh mẽ hơn đòi hỏi các ngân hàng phải cũng tăng cường thu hút tiền gửi khách hàng, nhất là khi kênh huy động qua thị trường trái phiếu có thể đối mặt với xu hướng chững lại, khi mới đây Thanh tra Chính phủ đã công bố một loạt sai phạm trong hoạt động phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp, trong đó xuất hiện tên tuổi một số ngân hàng.

Báo cáo phát hành mới đây của Công ty Chứng khoán KB (KBSV) cũng nhận định một số ngân hàng đã ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng trên 20% trong chín tháng đầu năm, điều này có thể tạo áp lực lên lãi suất huy động. Theo KBSV, với tình trạng thanh khoản hệ thống không còn dồi dào do tăng trưởng tín dụng vượt xa huy động, cùng với áp lực tỷ giá vẫn thường trực tại một số thời điểm, KBSV cho rằng lãi suất huy động có xu hướng tăng nhẹ, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu tín dụng dự kiến tăng mạnh vào quí 4.