Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ: Trong 12 dự án yếu kém của Bộ Công Thương, chúng ta đã đề xuất Bộ Chính trị cho chủ trương xử lý đối với 8 dự án. Còn lại 4 dự án, trong đó Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam, Bộ Công Thương đã trình phương án, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Công Thương sớm hoàn thiện.

Còn lại 3 dự án, ngày 19/10, Ban Chỉ đạo cho ý kiến đối với phương án xử lý dự án DQS, hôm nay sẽ cho ý kiến đối với dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy Gang Thép Thái Nguyên và dự án khai thác, tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa, Nhà máy gang thép Lào Cai (dự án VTM) tại tỉnh Lào Cai.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh đây là 2 dự án khó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm, đã có nhiều ý kiến chỉ đạo. Trên cơ sở đề xuất phương án xử lý của Ủy quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Phó Thủ tướng đề nghị đại diện các bộ, ngành cho ý kiến góp ý để thống nhất phương án xử lý dứt điểm đối với 2 dự án này.

“Nếu thống nhất được phương án trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định, chúng ta sẽ xử lý dứt điểm 12 dự án yếu kém thuộc Bộ Công Thương”, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ.

Tại cuộc họp, sau khi nghe báo cáo của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, văn phòng Chính phủ báo cáo về quá trình triển khai xử lý đối với 2 dự án này.

Góp ý với phương án của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đề xuất, các thành viên Ban Chỉ đạo, cũng như tỉnh Thái Nguyên, tỉnh Lào Cai cho rằng: Dự án VTM liên doanh giữa 3 bên, hoạt động không hiệu quả, công nghệ không đồng bộ,…

Về cơ cấu sở hữu, phía Việt Nam cũng chỉ sở hữu 46% (sở hữu dưới 50% nên không phải là doanh nghiệp nhà nước), cổ đông nhà nước không nắm vai trò quyết định mà các quyết định của VTM dựa trên sự đồng thuận của cả 3 bên,…

Do đó, các thành viên đề xuất cấp có thẩm quyền chuyển dự án này ra khỏi danh sách xử lý các dự án yếu kém để các bên tham gia liên doanh quyết định trên cơ sở quy định của pháp luật về kinh tế, đầu tư,…

Đối với dự án TISCO 2, các ý kiến cho rằng vướng mắc nhất hiện nay là xử lý dứt điểm các vấn đề liên quan đến hợp đồng EPC. Tuy nhiên, việc tiếp tục thực hiện hợp đồng là rất rủi ro. Và khi đã không thể hoàn thiện được hợp đồng thì chỉ còn cách “kết thúc trong trạng thái dở dang”. Đây cũng là giải pháp hợp lý nhất, “ít mất mát nhất”.

Các ý kiến cũng cho rằng nên sử dụng cơ chế thỏa thuận, thống nhất với phía đối tác về phương án kết thúc hợp đồng; xây dựng các kịch bản thực hiện thỏa thuận; làm rõ các vướng mắc và căn cứ đề xuất cơ chế đặc thù… để báo cáo cấp có thẩm quyền cho chủ trương, trên cơ sở đó mới xử lý dứt điểm được dự án này.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ, xử lý 12 dự án của ngành Công Thương là việc rất khó. Chính phủ rất quan tâm. Bộ Chính trị cũng đã có 3 văn bản chỉ đạo. Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cùng các bộ ngành và doanh nghiệp cũng đã rất tích cực xử lý, nhưng vì vấn đề tồn tại đã lâu, nên việc xử lý gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, với sự cố gắng rất cao của các cấp, các ngành, các doanh nghiệp “chúng ta đã xử lý được 8 dự án”. Vừa qua, dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam và dự án Công ty Công nghiệp tàu thủy Dung Quất (DQS) cũng đã được Ban Chỉ đạo đã cho ý kiến để hoàn thiện phương án xử lý, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh, “còn lại hai dự án này là khó nhất, cần nhiều thời gian nghiên cứu, đánh giá,…”. Hôm nay các thành viên Ban Chỉ đạo và lãnh đạo 2 tỉnh Thái Nguyên, Lào Cai đã cho ý kiến cụ thể, đề nghị Ủy ban Quản lý vốn tiếp thu, hoàn thiện phương án trình Thường trực Chính phủ trước ngày 22/10/2023.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ: Đối với dự án VTM, cơ bản các ý kiến thành viên Ban Chỉ đạo thống nhất theo hướng “giao lại cho Tổng Công ty Thép Việt Nam, với phần vốn chủ sở hữu 46%, căn cứ theo quy định của pháp luật và thẩm quyền đề tham gia cơ cấu lại dự án”.

Phó Thủ tướng yêu cầu, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp phân tích rõ các nội dung liên quan đến thực tiễn triển khai dự án, làm rõ quan điểm, khó khăn, vướng mắc và căn cứ pháp luật để trình phương án đảm bảo khả thi, rõ ràng về trách nhiệm, cũng như tính toán các khả năng có thể xảy ra để có biện pháp phù hợp.

Đối với dự án TISCO 2, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh “đây là dự án rất phức tạp, chủ yếu là vướng mắc liên quan đến hợp đồng EPC”. Đối với dự án này Thanh tra Chính phủ đã có kết luận. Cơ quan chức năng đã xử lý trách nhiệm hành chính, trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên vẫn còn vướng mắc trong xử lý vấn đề liên quan đến kinh tế. Quan điểm chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ là phải giải quyết dứt điểm các vướng mắc liên quan đến hợp đồng EPC trước rồi mới đề xuất các nội dung tiếp theo.

Để giải quyết vấn đề này, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cũng như ý kiến của các thành viên Ban Chỉ đạo cơ bản thống nhất đề nghị cấp có thẩm quyền cho chủ trương giải quyết theo hướng thỏa thuận với đối tác để đi đến thanh lý hợp đồng EPC.

Tuy nhiên, việc giải quyết theo hướng này, cũng phải tuân thủ những nguyên tắc. Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp phân tích, đánh giá kỹ lưỡng, làm rõ các nguyên tắc, căn cứ, lý do đề xuất trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa và chia sẻ giữa các bên, hoàn thiện phương án thực sự  thuyết phục, bảo đảm “trình là xong”. Đồng thời cũng phải làm rõ các phương án xử lý tiếp theo nếu chủ trương được các cấp có thẩm quyền chấp thuận./.

Trần Mạnh