Chiều 23/5, Ban chỉ đạo về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (Ban Chỉ đạo về IUU) Bộ NN&PTNT tổ chức cuộc họp về tình hình, kết quả lắp đặt, quản lý và sử dụng thiết bị VMS với các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Theo thống kê của Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), tính đến ngày 21/5, số lượng tàu cá từ 15m trở lên đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đạt 28.584/29.095 tàu cá (đạt tỷ lệ 98,25%).

Tại cuộc họp, ông Vũ Duyên Hải, Trưởng phòng Khai thác Thủy sản, Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) cho biết, số lượng tàu cá chưa được lắp đặt tại các tỉnh còn 511 tàu. Các tỉnh có số lượng nhiều tàu chưa lắp đặt như Quảng Ngãi, Bà Rịa – Vũng Tàu, Tiền Giang, Quảng Bình, Bến Tre và Nghệ An.

Ông Hà Lê, Giám đốc Trung tâm Thông tin Thủy sản, Cục Thủy sản cho biết thêm, tỷ lệ số lượng tàu cá có kết nối trung bình hằng ngày qua hệ thống VMS hiện nay đạt khoảng 60%; trong đó, một số tỉnh có số lượng tàu cá nhiều và tỷ lệ tàu cá duy trì kết nối hằng ngày rất cao từ 70 – 90%.

Tuy nhiên, một số tỉnh dù có số lượng tàu cá nhiều nhưng tỷ lệ tàu cá duy trì kết nối hằng ngày thấp dưới 50%. Đặc biệt, một số tỉnh có số lượng tàu cá không nhiều chỉ khoảng vài trăm tàu, nhưng tỷ lệ tàu cá duy trì kết nối hằng ngày rất thấp như Đà Nẵng 28%, Hà Tĩnh 34%, Hải Phòng 46%.

Tại cuộc họp một vấn đề được nêu ra là: Mặc dù số lượng tàu cá đã lắp đặt thiết bị VMS rất cao, hơn 98%, nhưng rất nhiều tàu cá không duy trì hoạt động.

Tình trạng tàu cá bị mất kết nối trên biển hằng ngày còn nhiều, gây khó khăn trong việc kiểm soát không biết tàu có đi khai thác trên biển hay không. Nhiều tàu di chuyển ngư trường tắt thiết bị VMS nhưng địa phương chưa nắm được tàu hiện đang ở đâu.

Tình trạng chủ tàu và ngư dân hiện nay cố ý tự tháo lắp thiết bị giám sát hành trình khi đang khai thác trên biển gửi sang tàu khác đang diễn ra có tổ chức rất tinh vi nhằm đưa tàu cá khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài. Mất kết nối do lỗi kỹ thuật của các nhà cung cấp thiết bị.

Ông Vũ Duyên Hải, Trưởng phòng Khai thác Thủy sản, Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) cho biết, xử lý tình trạng tàu cá vi phạm ở vùng biển nước ngoài và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống VMS là hai yếu tố quan trọng quyết định chúng ta có gỡ được “thẻ vàng” IUU không, hay lại “chuyển màu”.

“Tuy nhiên hiện nay, tính hiệu quả, hiệu lực của hệ thống VMS vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế”, ông Hải nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho hay: “Chúng ta đã có Luật Thủy sản năm 2017, có hiệu lực năm 2019; hai nghị định mới 37 và 38, sửa đổi, bổ sung và thay thế Nghị định 26 và 42; 8 thông tư và 1 thông tư sửa đổi. Như vậy môi trường pháp lý đã đầy đủ.

Đồng thời, cũng đã có hàng loạt công điện chỉ đạo trước đây, kết luận, quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Thường trực Ban Bí thư cũng đã ra Văn bản số 81 về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống khai thác IUU. Ban Bí thư cũng đã ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 10/4/2024 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU. Vấn đề là tổ chức thực hiện”.

Thứ trưởng chỉ đạo, dựa trên các số liệu báo cáo ngày hôm nay, các đơn vị phối hợp rà soát lại xem việc tổ chức thực hiện như thế nào.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: “Trước mắt sẽ đề nghị phê bình những tỉnh có tàu cá bị nước ngoài bắt giữ. Nếu tỉnh nào cũng vào cuộc quyết liệt thì chúng ta sẽ sớm chấm dứt được tình trạng tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, giải quyết được các vấn đề về quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm soát và giám sát hoạt động tàu cá; truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; thực thi pháp luật, xử lý vi phạm hành chính”.

Thứ trưởng ghi nhận và tiếp thu kiến nghị của các Bộ, ngành, khẳng định sẽ phối hợp cùng các đơn vị liên quan để chung tay cùng với các tỉnh quyết tâm, quyết liệt giải quyết và thực sự đi vào cuộc sống.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng đề nghị, Kiên Giang đã xét xử vụ án đầu tiên về vi phạm IUU, còn 2 vụ nữa cũng sớm xử lý để phía Ủy ban châu Âu thấy rằng “chúng ta rất quyết liệt, rất tích cực”. Đặc biệt vụ cá kiếm phải điều tra đến cùng, triệt để. Đồng thời, Thứ trưởng yêu cầu, việc xử lý vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm IUU trong thời gian tới cần phải làm nghiêm hơn nữa.

Đỗ Hương