(KTSG Online) – Không gian giao dịch số bùng nổ đi kèm với những rủi ro về an toàn và an ninh mạng. Đề xuất chung của các chuyên gia là cần sớm xây dựng hệ thống giám sát các giao dịch để có thể cảnh báo sớm. Bối cảnh này buộc các bên liên quan phải tăng cường đầu tư cho bảo mật.

Đây là những nội dung được các diễn giả chia sẻ và trình bày tại hội thảo ‘Nâng cao bảo mật, an toàn giao dịch không tiền mặt’ do Vụ Thanh toán, Vụ Truyền thông (Ngân hàng Nhà nước ), báo Tuổi Trẻ phối hợp với Napas, Sở Công thương TPHCM và các đơn vị liên quan tổ chức vào chiều ngày 14-6.

Hiện nay, tình trạng lừa đảo trực tuyến đang tăng nhanh. PGS.TS Trần Hùng Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển công nghệ ngân hàng (thuộc Đại học Quốc gia TPHCM), dẫn số liệu cho thấy tỷ lệ thiệt hại do gian lận số gây ra tại Việt Nam lên tới 3,6% GDP, cao hơn mức trung bình toàn cầu (1,1%). Đáng chú ý, tỉ lệ các vụ lừa đảo được xác nhận tại khu vực Đông Nam Á đã tăng 5 điểm phần trăm trong năm 2023, lên mức 54%.

QUẢNG CÁO

Tương tự, Thiếu tướng Nguyễn Văn Giang, Phó cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an (A05), cho biết tổng số tiền người dân bị lừa đảo trên mạng khoảng 8.000-10.000 tỉ đồng, tăng gấp rưỡi so với năm 2022.

Số liệu thống kê cũng cho thấy trong năm 2023 đã có đến 13.900 vụ tấn công vào các đơn vị tại Việt Nam. Có 91% thông tin liên quan lĩnh vực tài chính, trong đó 73% người dùng thiết bị di động, mạng xã hội… nhận tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo.

Bối cảnh này buộc các bên liên quan phải tăng cường đầu tư cho bảo mật, trong đó nhấn mạnh đến câu chuyện chuyển từ thế bị động sang chủ động.

Từ góc độ quản lý, ông Lê Hoàng Chính Quang, Phó cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (thuộc NHNN Việt Nam), cho biết từ đầu năm 2024 đến nay, NHNN đã có 7 văn bản chỉ đạo các đơn vị trong ngành tổ chức triển khai các giải pháp bảo đảm an toàn thông tin.

Ông Quang còn nhấn mạnh thêm rằng sẽ thay đổi tư duy quan trọng từ “bị động” sang “chủ động” trong việc đảm bảo an toan, an ninh thanh toán. Theo đó, đơn vị sẽ chủ động kiểm tra, giám sát, điều tra sớm từ các dấu hiệu sự cố an toàn thông tin ngay từ khi mới bắt đầu, để có thể kịp xử lý từ sớm các cuộc tấn công mạng có thể xảy ra.

Bên cạnh đó, các ngân hàng, doanh nghiệp cũng cần phải thiết lập các hệ thống dự phòng, sao lưu dữ liệu định kỳ, đảm bảo phương án thay thế. Đồng thời quan trọng hơn là phải xây dựng kịch bản và tăng cường diễn tập ứng cứu trong các trường hợp xảy ra sự cố an toàn thông tin.

Một giải pháp được cơ quan quản lý nhắc đến nhiều trong thời gian gần đây nữa là từ ngày 1-7, các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán phải xác thực sinh trắc học với giao dịch chuyển tiền trên 10 triệu đồng trở lên hoặc tổng giá trị giao dịch trong ngày trên 20 triệu đồng trong ngày.

Theo đó, các ngân hàng sẽ phải xác thực và đối chiếu với dữ liệu dân cư của Bộ công an, khớp với khuôn mặt được lưu trong thẻ căn cước công dân. Lãnh đạo nhiều ngân hàng đánh giá đây là phương án tổng thể và phù hợp khi áp dụng chung cho toàn ngành, đây cũng là một cách thức giúp ngân hàng cũng đang tích cực làm sạch dữ liệu khách hàng, loại bỏ các tài khoản không chính chủ để tăng cường bảo mật.

Trong khi đó, đánh giá về việc bảo mật trong các hoạt động thanh toán nói chung hiện nay, ông Robert Trần, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH dịch vụ an toàn thông tin EY Việt Nam, cho rằng hiện nay các chuẩn ngân hàng ở Việt Nam cao hơn so với nhiều nước Đông Nam Á.

Tuy nhiên, ông Trần Hùng Sơn đưa ra khuyến nghị rằng các đơn vị cần ứng dụng giải pháp A.I và máy học để phát hiện gian lận, đưa ra các cảnh báo sớm. Trong đó, điểm mấu chốt là các đơn vị cần chủ động hợp tác, chia sẻ cơ sở dữ liệu về gian lận, đồng thời thống nhất quy trình xử lý chung. “Cơ quan quản lý cần chủ động xây dựng hành lang pháp lý để bắt kịp với sự phát triển nhanh chóng của thanh toán số và ngăn ngừa rủi ro gian lận”, ông Sơn nói thêm.